YARGI İÇTİHADI
YARGITAY
12. Hukuk Dairesi
2019/6143 E.
2020/3903 K.
"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi
Yukarıda tarih ve numarası yazılı Bölge Adliye Mahkemesince verilen kararın müddeti içinde temyizen tetkiki alacaklı tarafından istenmesi üzerine bu işle ilgili dosya daireye gönderilmiş olup, dava dosyası için Tetkik Hâkimi ... tarafından düzenlenen rapor dinlendikten ve dosya içerisindeki tüm belgeler okunup incelendikten sonra işin gereği görüşülüp düşünüldü :
Sair temyiz itirazlarının reddine;
Alacaklı tarafından 3 adet bonoya dayalı olarak başlatılan kambiyo senetlerine mahsus haciz yoluyla icra takibine karşı borçlunun icra mahkemesine başvurusunda, hamilin lehdara başvurabilmesi için ödememe protestosu çekmesi gerektiği, protesto evrakının olmadığını ve bu nedenle borçlu lehdar hakkında takip yapamayacağını belirterek takibin iptalini talep ettiği, mahkemece davacı borçlu yönünden takibin iptaline karar verildiği, alacaklı vekili tarafından ilk derece mahkemesi kararına karşı istinaf yoluna başvurulduğu, Bölge Adliye Mahkemesince, istinaf başvurusunun esastan reddine karar verildiği anlaşılmıştır.
6102 sayılı TTK'nun 778. maddesi yollaması ile bonolar hakkında uygulanması gereken aynı Kanun'un 714. ve 730. maddeleri uyarınca, belirli bir günde veya düzenleme gününden ya da görüldükten belirli bir süre sonra ödenmesi şartını içeren bir bonoya dayanarak hamilin lehtara ve cirantalara müracaat edebilmesi, ödeme gününü takip eden iki iş günü içinde senet keşidecisinin protesto edilmesine bağlıdır. Alacaklı hamil, anılan madde koşullarında protesto keşide etmeksizin, lehtar ve cirantaları takip edemez.
Alacaklı hamil, anılan madde koşullarında, senedi düzenleyene protesto keşide etmediği takdirde, ciranta olan borçluya karşı müracaat hakkını kaybeder. İİK'nun 170/a-2. maddesi gereğince, icra mahkemesince, alacaklının kambiyo hukuku mucibince takip hakkının bulunup bulunmadığı re'sen araştırılmak zorundadır.
Somut olayda, takibe konu bonolarda şikayette bulunan borçlunun lehdar olduğu görülmektedir. Bu durumda, yetkili hamil olan alacaklının, borçlu lehdar hakkında takip yapabilmesi için, bononun keşidecisine ödememe protestosu göndermesi zorunludur. Dosya kapsamında 31/03/2015, 30/04/2015, 31/05/2015 vade tarihli bonolar hakkında protesto evrakı olduğu fakat 31/05/2015 vade tarihli bononun süresinden sonra (dördüncü iş gününde) protesto edildiği, 31/03/2015, 30/04/2015 vade tarihli bonolar yönünden ise yasal süre olan iki iş günü içerisinde keşideciye ödememe protestosu çekildikten sonra takibe başlandığı görülmekle; alacaklı hamilin 31/05/2015 vade tarihli bono yönünden lehdara karşı müracaat hakkını kaybettiği anlaşılmaktadır.
O halde, mahkemece, bu husus re'sen gözetilerek, sadece dayanak 31/05/2015 vade tarihli bono için, İİK.nun 170/a maddesi uyarınca itiraz eden borçlu (lehdar) yönünden takibin iptaline karar verilmesi gerekirken, yazılı gerekçeyle takibin tümden iptaline, alacaklının istinaf başvurusu üzerine Bölge Adliye Mahkemesince de, başvurunun esastan reddine karar verilmesi isabetsiz olup bozmayı gerektirmiştir.
SONUÇ : Alacaklının temyiz itirazlarının kısmen kabulü ile yukarıda yazılı nedenlerle 5311 sayılı Kanun ile değişik İİK'nin 364/2. maddesinin göndermesiyle uygulanması gereken 6100 sayılı HMK'nin 373/1. maddesi uyarınca, ... Bölge Adliye Mahkemesi 20. Hukuk Dairesinin 30/01/2019 tarih ve 2018/658 E.-2019/268 K. sayılı kararının KALDIRILMASINA, ... 4. İcra Hukuk Mahkemesi ‘nin 08/02/2018 tarih ve 2017/1026 Esas 2018/128 Karar sayılı kararının BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgiliye iadesine, dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin de Bölge Adliye Mahkemesi'ne gönderilmesine, 05/06/2020 tarihinde oy birliği ile karar verildi.
